Ortodontik tedavi
Ortodonti tedavisi, dişlerin, çenelerin ve yüzün düzensizliklerini düzeltmeyi amaçlayan bir diş hekimliği dalıdır. Bu tedavi, dişlerin düzgün sıralanmasını, kapanışın düzeltilmesini (ısırma), çenelerin hizalanmasını ve yüz estetiğinin iyileştirilmesini sağlar. Ortodontik tedavi genellikle braketler (diş telleri) ve diğer düzeltici aparatlar kullanılarak yapılır.
1
Ortodontik Tedavi Neden Gereklidir?
-
Çapraşık Dişler: Dişlerin üst üste binmesi veya düzgün sıralanmaması durumu.
-
Açık Kapanış: Üst ve alt dişler kapanmadığında ortaya çıkan durum. Bu, dişlerin işlevini ve görünümünü etkileyebilir.
-
Derin Kapanış: Üst dişlerin alt dişleri tamamen örtmesi durumu.
-
Çapraz Kapanış: Üst dişlerin alt dişlerin içine kapanması durumu.
-
Diastema (Boşluklar): Dişler arasında anormal boşluklar olması.
-
Alt Çene Geriliği veya İleri Çenelik: Alt çenenin üst çeneye göre çok geride veya ileride olması durumu.
-
Fonksiyonel Bozukluklar: Çiğneme, konuşma veya solunumla ilgili sorunlara yol açabilecek diş ve çene yapısı sorunları.
2
Ortodontik Tedavi Türleri
Ortodonti tedavisi, hastanın ihtiyaçlarına ve yaşı gibi faktörlere bağlı olarak çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilebilir:
-
Metal Braketler (Diş Telleri): Geleneksel ortodontik tedavi yöntemidir. Paslanmaz çelik braketler dişlerin üzerine yerleştirilir ve bunlar bir tel ile birbirine bağlanarak dişlerin yavaşça doğru konumlarına hareket etmesini sağlar.
-
Seramik Braketler: Metal braketlere benzer, ancak diş renginde olup daha az fark edilirler.
-
Lingual Braketler: Dişlerin arkasına yerleştirilen braketlerdir, bu nedenle dışarıdan görünmezler.
-
Şeffaf Plaklar (Invisalign): Şeffaf, çıkarılabilir plaklar kullanarak dişlerin düzeltilmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu plaklar, kişiye özel olarak üretilir ve yaklaşık iki haftada bir değiştirilir.
-
Fonksiyonel Apareyler: Çene büyümesi ve konumunu düzeltmek için kullanılan apareylerdir. Genellikle büyüme çağındaki çocuklarda kullanılır.
-
Lastikler (Elastik Bantlar): Üst ve alt dişler arasındaki uyumsuzlukları düzeltmek için kullanılır. Braketlere takılan elastik bantlar dişlerin ve çenelerin doğru hizalanmasına yardımcı olur.
3
Ortodontik Tedavi Süreci
-
Muayene ve Planlama: İlk olarak diş hekimi, hastanın dişlerini, çenesini ve yüz yapısını muayene eder. Bu aşamada röntgenler, fotoğraflar ve kalıplar alınarak tedavi planı oluşturulur.
-
Braketlerin Takılması: Eğer braket tedavisi uygulanacaksa, braketler dişlerin üzerine yerleştirilir ve teller geçirilir. İlk birkaç gün biraz rahatsızlık hissedilebilir.
-
Aylık Kontroller: Braketler takıldıktan sonra, dişler üzerindeki baskıyı ayarlamak için genellikle her 4-6 haftada bir ortodontist ziyaret edilir.
-
Tedavinin Tamamlanması: Tedavi süresi, dişlerin durumuna ve uygulanacak tedavi yöntemine bağlı olarak 12-24 ay veya daha uzun sürebilir.
-
Pekiştirme (Retansiyon) Aşaması: Tedavi tamamlandıktan sonra, dişlerin yeni konumlarını koruması için sabit veya çıkarılabilir pekiştirme apareyleri (retainer) veya şeffaf plaklar kullanılır.
4
Ortodontik Tedavinin Avantajları
-
Estetik İyileşme: Düzgün sıralanmış dişler, daha güzel bir gülüş sağlar.
-
Fonksiyonel İyileşme: Çiğneme ve konuşma fonksiyonları düzelir.
-
Diş Sağlığının Korunması: Çapraşık dişler arasında plak birikimi ve çürük riski yüksektir. Düzgün hizalanmış dişler, temizlenmesi daha kolay olduğu için diş sağlığını korur.
-
Ağız Sağlığının İyileşmesi: Çenelerin doğru hizalanması, diş eti hastalıkları ve aşırı diş aşınmasını önleyebilir.
5
Ortodontik Tedavi Kimler İçin Uygundur?
-
Çocuklar ve Gençler: Ortodontik tedavi genellikle 9-14 yaşları arasında başlar, çünkü bu dönemde çene gelişimi devam eder ve dişlerin hareket etmesi daha kolaydır.
-
Yetişkinler: Her yaştan kişi ortodontik tedavi alabilir. Erişkinlerde de dişlerin hareket ettirilmesi mümkündür, ancak kemik yapısının olgunlaşmış olması nedeniyle tedavi süresi biraz daha uzun olabilir.
6
Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Ağız Hijyeni: Braketler dişlerin temizlenmesini zorlaştırabilir, bu yüzden dişleri fırçalamak ve diş ipi kullanmak çok önemlidir.
-
Beslenme: Sert, yapışkan ve şekerli gıdalardan kaçınılmalıdır. Bu tür yiyecekler, braketlere zarar verebilir veya dişlerde çürük oluşumunu hızlandırabilir.
-
Pekiştirme: Tedavi bittikten sonra, dişlerin yeni pozisyonlarını korumak için retainer kullanımı çok önemlidir. Ortodontistinizin talimatlarına uyulmalıdır.
7
Ortodontik Tedavi Riskleri ve Yan Etkileri
-
Diş Çürümesi ve Diş Eti Sorunları: Braketlerin çevresinde plak birikmesi riski arttığı için, yeterli ağız hijyenine dikkat edilmezse diş çürükleri ve diş eti iltihabı gelişebilir.
-
Kök Rezorpsiyonu: Nadir durumlarda, diş köklerinin bir kısmı tedavi sırasında eriyebilir.
-
Tedavi Süresinin Uzaması: Tedavi sırasında braketlerde meydana gelen kırılmalar veya ortodontistin talimatlarına uyulmaması tedavi süresini uzatabilir.
Ortodontik tedavi, diş ve çene yapısındaki düzensizliklerin düzeltilmesi için etkili bir yöntemdir. Tedavi süresi ve yöntemleri kişiye özel olarak planlanır ve sonuç olarak hem estetik hem de fonksiyonel açıdan büyük iyileşmeler sağlanır. Tedavi süresince ve sonrasında ağız bakımına özen göstermek, tedavinin başarısını ve uzun ömürlü olmasını sağlar.